تفاوت رمز ارز با ارز دیجیتال

رمز ارز و ارز دیجیتال دو اصطلاح مرتبط به دنیای مالی نوین هستند که اغلب به اشتباه به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. با این حال، این دو مفاهیم تفاوت‌های خاص خود را دارند. ارز دیجیتال به هر نوع ارزی گفته می‌شود که به صورت الکترونیکی ذخیره و منتقل می‌شود و ممکن است تحت نظارت نهادهای مرکزی مانند بانک‌ها یا دولت‌ها باشد. در مقابل، رمز ارز نوع خاصی از ارز دیجیتال است که بر پایه تکنولوژی بلاکچین عمل می‌کند و بدون نیاز به واسطه‌های مرکزی، مانند بانک‌ها، به انجام تراکنش‌ها می‌پردازد. رمز ارزها از رمزنگاری برای امنیت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند و محبوب‌ترین نمونه آن‌ها بیت‌کوین است. به طور خلاصه، تمام رمز ارزها ارز دیجیتال هستند، اما نه تمام ارزهای دیجیتال رمز ارز به شمار می‌آیند.

ارز دیجیتال چیست؟

ارز دیجیتال نوعی از ارز است که تنها به صورت الکترونیکی وجود دارد و بر بستر اینترنت منتقل می‌شود. برخلاف ارزهای سنتی که فیزیکی هستند و توسط بانک‌های مرکزی یا دولت‌ها مدیریت می‌شوند، ارزهای دیجیتال تحت نظارت هیچ نهاد خاصی قرار ندارند و از فناوری‌های پیچیده‌ای همچون بلاکچین برای تضمین امنیت و صحت تراکنش‌ها استفاده می‌کنند. این نوع ارزها می‌توانند به‌عنوان وسیله‌ای برای پرداخت، سرمایه‌گذاری یا ذخیره ارزش به کار روند.

یکی از جنبه‌های کلیدی در عملکرد شبکه‌های ارز دیجیتال، نقش “ولیدیتور ارز دیجیتال” است. این نهادها مسئول تأیید و اعتبارسنجی تراکنش‌ها در بلاکچین هستند. ولیدیتورها از طریق الگوریتم‌های پیچیده، صحت تراکنش‌ها را تایید کرده و از ایجاد مشکلاتی نظیر تقلب یا دوبار خرج کردن جلوگیری می‌کنند. در بسیاری از ارزهای دیجیتال مبتنی بر بلاکچین، این وظیفه توسط گره‌های خاصی انجام می‌شود که به‌عنوان ولیدیتور شناخته می‌شوند.

ارز رمزنگاری ‌شده چیست؟

ارز رمزنگاری‌شده، نوع خاصی از ارز دیجیتال است که از فناوری رمزنگاری برای تأمین امنیت تراکنش‌ها و کنترل تولید واحدهای جدید استفاده می‌کند. این ارزها برخلاف ارزهای سنتی، وابسته به هیچ نهاد یا دولت خاصی نیستند و به طور غیرمتمرکز بر بستر فناوری بلاکچین یا سایر پروتکل‌های مشابه عمل می‌کنند.

در این سیستم، تراکنش‌ها به صورت عمومی ثبت می‌شوند، اما هویت کاربران به‌طور محرمانه و ناشناس باقی می‌ماند. این ویژگی رمزنگاری‌شده بودن به کاربران این امکان را می‌دهد که تراکنش‌های خود را با امنیت بالا و بدون نیاز به واسطه‌های بانکی یا مؤسسات مالی انجام دهند.

به‌عنوان مثال، بیت‌کوین یکی از محبوب‌ترین ارزهای رمزنگاری‌شده است که به عنوان یک سیستم پرداخت جهانی و ذخیره ارزش شناخته می‌شود. دیگر ارزهای رمزنگاری‌شده مانند اتریوم، لایت‌کوین و ریپل نیز ویژگی‌های مشابهی دارند، ولی هرکدام از آن‌ها از الگوریتم‌ها و ویژگی‌های فنی منحصر به فرد خود بهره می‌برند.

با استفاده از ارزهای رمزنگاری‌شده، تراکنش‌ها سریع‌تر، ارزان‌تر و بدون نیاز به تایید مرکزی انجام می‌شوند، که باعث محبوبیت روزافزون این ارزها در سراسر دنیا شده است.

تفاوت ارز رمزنگاری‌ شده و ارز دیجیتال

تفاوت‌های اصلی بین ارز رمزنگاری‌شده و ارز دیجیتال به مفاهیم بنیادین هرکدام برمی‌گردد. اگرچه این دو اصطلاح اغلب به‌طور معادل به کار می‌روند، اما در واقع تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد. در اینجا به تفصیل به توضیح این تفاوت‌ها پرداخته می‌شود:

1. تعریف و اصول پایه

• ارز دیجیتال (Digital Currency): ارز دیجیتال به هر نوع ارزی اطلاق می‌شود که به‌طور الکترونیکی و دیجیتال وجود دارد و برای انتقال یا ذخیره آن نیاز به اینترنت و دستگاه‌های دیجیتال است. ارز دیجیتال می‌تواند تحت نظارت یک بانک مرکزی یا نهاد مالی قرار داشته باشد. این نوع ارزها می‌توانند نمایانگر یک واحد پولی سنتی باشند (مثل ارز دیجیتال بانک‌های مرکزی) یا ممکن است سیستم‌های پرداخت غیرمتمرکز و الکترونیکی را شامل شوند.
• ارز رمزنگاری‌شده (Cryptocurrency): ارز رمزنگاری‌شده زیرمجموعه‌ای از ارز دیجیتال است که از فناوری رمزنگاری برای تأمین امنیت تراکنش‌ها و ایجاد واحدهای جدید ارز استفاده می‌کند. برخلاف ارزهای دیجیتال مرکزی، ارزهای رمزنگاری‌شده کاملاً غیرمتمرکز هستند و اغلب از فناوری بلاکچین یا دیگر فناوری‌های مشابه بهره می‌برند تا فرآیندهای تراکنشی و مدیریت ارز را بدون نیاز به واسطه‌های مالی انجام دهند.

2. متمرکز یا غیرمتمرکز بودن

• ارز دیجیتال: بسیاری از ارزهای دیجیتال به‌ویژه ارزهایی که توسط دولت‌ها یا بانک‌ها صادر می‌شوند، متمرکز هستند. برای مثال، ارزهای دیجیتال ملی که به عنوان نماینده‌ای از پول‌های سنتی مانند دلار، یورو یا ریال وجود دارند، تحت نظارت مستقیم بانک‌های مرکزی هستند.
• ارز رمزنگاری‌شده: ارزهای رمزنگاری‌شده به‌طور عمده غیرمتمرکز هستند. آن‌ها بر بستر فناوری بلاکچین یا سیستم‌های مشابه کار می‌کنند که در آن اطلاعات تراکنش‌ها بین شبکه‌ای از کاربران توزیع می‌شود. هیچ‌کدام از این ارزها تحت نظارت یک نهاد واحد یا مرکزی قرار ندارند و از سیستم‌های Peer-to-Peer (P2P) برای انجام تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.

3. امنیت

• ارز دیجیتال: در ارزهای دیجیتال متمرکز، امنیت به‌طور عمده توسط نهادهای مالی و بانک‌های مرکزی حفظ می‌شود. این نهادها ممکن است از روش‌های سنتی مانند رمزنگاری مرکزی یا الگوریتم‌های امنیتی مخصوص برای حفظ اعتبار سیستم استفاده کنند.
• ارز رمزنگاری‌شده: امنیت در ارزهای رمزنگاری‌شده از طریق الگوریتم‌های پیچیده رمزنگاری و بلاکچین تأمین می‌شود. هر تراکنش در بلاکچین به‌طور دائم و عمومی ثبت می‌شود و از لحاظ رمزنگاری ایمن است. این ویژگی باعث می‌شود که تقلب یا دستکاری در تراکنش‌ها بسیار سخت و تقریباً غیرممکن باشد.

4. روند تولید و عرضه

• ارز دیجیتال: بسیاری از ارزهای دیجیتال متمرکز می‌توانند توسط بانک‌ها و نهادهای مالی ایجاد و کنترل شوند. این ارزها ممکن است توسط یک بانک مرکزی یا نهادهای مالی دیگر به‌طور مستقیم عرضه شوند. برای مثال، یک بانک مرکزی می‌تواند مقدار خاصی از ارز دیجیتال را تولید و در بازار عرضه کند.
• ارز رمزنگاری‌شده: ارزهای رمزنگاری‌شده از طریق فرآیندهایی مانند استخراج (Mining) یا استیکینگ (Staking) تولید می‌شوند. برای مثال، بیت‌کوین از طریق فرآیند استخراج که به حل معادلات پیچیده ریاضی نیاز دارد تولید می‌شود. همچنین، برخی ارزها مانند اتریوم از سیستم استیکینگ برای ایجاد ارز و تأمین امنیت شبکه استفاده می‌کنند.

5. قابلیت‌ها و کاربردها

• ارز دیجیتال: ارزهای دیجیتال معمولاً برای پرداخت‌های الکترونیکی، تراکنش‌های آنلاین و تسویه‌حساب‌ها در سیستم‌های بانکی دیجیتال به کار می‌روند. این نوع ارزها بیشتر برای شبیه‌سازی یا تسهیل سیستم‌های پولی سنتی در فضای دیجیتال ایجاد شده‌اند.
• ارز رمزنگاری‌شده: ارزهای رمزنگاری‌شده عمدتاً برای پرداخت‌های غیرمتمرکز و تراکنش‌های سریع در فضای دیجیتال طراحی شده‌اند. علاوه بر استفاده به‌عنوان وسیله‌ای برای پرداخت، برخی ارزهای رمزنگاری‌شده مانند اتریوم قابلیت‌های برنامه‌نویسی و ایجاد قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) را نیز دارا هستند. این ویژگی‌ها اجازه می‌دهند که از آن‌ها در پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین و دنیای غیرمتمرکز (DeFi) استفاده شود.

6. نظارت و مقررات

• ارز دیجیتال: از آنجایی که ارزهای دیجیتال متمرکز هستند، تحت نظارت و مقررات سخت‌گیرانه‌ای قرار دارند. دولت‌ها و بانک‌های مرکزی برای حفظ ثبات اقتصادی و جلوگیری از فعالیت‌های غیرقانونی، این نوع ارزها را تحت کنترل دارند.
• ارز رمزنگاری‌شده: ارزهای رمزنگاری‌شده به‌دلیل ماهیت غیرمتمرکز خود، از نظارت کمتری برخوردارند و بسیاری از کشورها هنوز در حال بررسی قوانین و مقررات مربوط به آن‌ها هستند. با این حال، این ارزها در برخی کشورها به‌دلیل ویژگی‌های ناشناسی و غیرقابل ردیابی بودنشان با چالش‌های قانونی روبه‌رو هستند.

آیا می‌توان از مزایای هر دو دسته از ارزها استفاده کرد؟

بله، می‌توان از مزایای هر دو دسته از ارزها، یعنی ارز دیجیتال و ارز رمزنگاری‌شده، به‌طور همزمان استفاده کرد. در اینجا مزایای هر دو ارز به صورت بولت‌لیست توضیح داده شده است:

مزایای ارز دیجیتال متمرکز:

• امنیت بیشتر: تحت نظارت و مدیریت نهادهای مالی و دولتی قرار دارد.
• پذیرش گسترده: به‌طور عمده توسط کسب‌وکارها و خدمات دولتی پذیرفته می‌شود.
• پیش‌بینی و مدیریت اقتصادی: عرضه و تقاضای آن‌ها کنترل شده و نوسانات قیمت کمتری دارند.

مزایای ارز رمزنگاری‌شده:

• عدم وابستگی به نهادهای مرکزی: بدون نیاز به بانک‌ها یا واسطه‌های مالی برای تأیید تراکنش‌ها.
• امنیت و شفافیت بالا: از فناوری بلاکچین و رمزنگاری برای تأمین امنیت تراکنش‌ها استفاده می‌شود.
• پرداخت‌های بین‌المللی سریع و ارزان: انتقال پول بین‌المللی سریع‌تر و با هزینه کمتر انجام می‌شود.

چگونگی استفاده همزمان از مزایای هر دو ارز:

• تنوع در پرداخت‌ها: استفاده از ارز دیجیتال متمرکز برای پرداخت‌های روزمره و ارز رمزنگاری‌شده برای تراکنش‌های بین‌المللی.
• حفظ امنیت و تنوع در دارایی‌ها: استفاده از ارز دیجیتال برای هزینه‌های روزمره و ارز رمزنگاری‌شده برای سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش.
• استفاده از قراردادهای هوشمند: بهره‌برداری از ارزهای رمزنگاری‌شده (مانند اتریوم) برای ایجاد قراردادهای هوشمند و ارز دیجیتال برای تراکنش‌های ساده.

پتانسیل ترکیب در آینده:

• ترکیب ارزهای دیجیتال متمرکز و رمزنگاری‌شده: ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (CBDC) که ویژگی‌های هر دو ارز را ترکیب کنند.

سخن پایانی

در نهایت، استفاده همزمان از ارز دیجیتال متمرکز و ارز رمزنگاری‌شده می‌تواند به کاربران این امکان را بدهد که از نقاط قوت هر کدام بهره‌برداری کنند. ارزهای دیجیتال متمرکز به دلیل مدیریت دولتی و امنیت بیشتر، گزینه مناسبی برای تراکنش‌های روزمره و مدیریت مالی هستند، در حالی که ارزهای رمزنگاری‌شده با ویژگی‌های غیرمتمرکز، امنیت بالا و قابلیت انجام تراکنش‌های سریع و ارزان، به‌ویژه در امور بین‌المللی و سرمایه‌گذاری‌های غیرمتمرکز، مزایای زیادی دارند.

در آینده، ممکن است با گسترش ارزهای دیجیتال بانک مرکزی و ترکیب ویژگی‌های هر دو نوع ارز، امکان استفاده بهینه از هر دو سیستم مالی فراهم شود. به‌طور کلی، انتخاب بین ارز دیجیتال و ارز رمزنگاری‌شده بستگی به نیازهای فردی، شرایط اقتصادی و نوع فعالیت‌های مالی دارد. بنابراین، بهره‌برداری از مزایای هر دو ارز می‌تواند به کاربران کمک کند تا تصمیمات مالی هوشمندانه‌تری اتخاذ کنند و از تمام امکانات موجود در دنیای دیجیتال بهره‌برداری کنند.

سوالات متداول